Notre-Dame de Paris, 15de April, 2019

Ek kon dit nie glo nie, nie toe die televisieprogram onderbreek word nie, nie toe die Franse president sy nasionale toespraak gekanseleer het. Nie toe ek die eerste beelde van die vlamme oor die dak van die katedraal sien.  Die begrip, die werklikheid, dat hierdie plek van alle plekke op aarde in puin gelê sou word … dit wou nie by my in nie.

Hierdie katedraal is 850 jaar gelede ingewy en ‘n duisend jaar gelede is die eerste stene gelê.  Daar was geslagte mense wat aan die katedraal gebou het en dit nooit voltooi gesien het nie. Notre Dame de Paris is van daardie tyd die middelpunt nie net van Parys nie, maar van die geestelike lewe van die Franse mense.  In die afgelope eeue word dit ‘n pelgrimsoord vir mense buite Frankryk en geleidelik word dit die plek wat deur die meeste mense in Europa besoek.

 

Ek is nie Frans nie.  Ek is nie ‘n Katoliek nie.  Ten spyte hiervan raak die vernietiging van hierdie Katedraal my diep.  Ek onthou in Februarie, 2008, in Suid-Korea brand die Suid-Poort af,  wat as nommer een in dié land se patrimonie beskou word.  Die emosionele reaksie oor die verlies sien ek weer in die gesigte van die mense wat aan die oewer van die Seine die vlamme beskou het.  Pyn te diep om te beskryf.

Op die internet sien ek die woorde van iemand wat sê wat is die bohaai oor ‘n gebou?  My reaksie, meen ek, was nie buite perke nie.  Dié vraag toon die persoon se totale onkunde van Europese geskiedenis, historiese simboliek, van argitektuur en kuns, veral brandglas vensters; oor wat dit beteken om ‘n gesteelike weg in die lewe te kies.  En dit toon monumentale onsensitiwieteit.

Notre Dame de Paris sal herbou en restoureer word.  Mense in Frankryk en die wêreld deur sal groot geestelike inspirasie hieruit put.  Wat verloor is, is weg.  Wat nuut is, sal plek vind in hierdie Katedraal.  En die verlammende triestigheid sal geleidelik vervaag, voor ‘n nuwe rykheid.

 

© Willem van der Walt

www.loertoer.wordpress.com

Les Semboules, Antibes

April, 2019

 

Beelde

Travel.earth

Aujourd’hui

Les Echos

Independent.ie

Forum Daily / BFMTV

Roos-venster – cnn.com

 

Op YouTube kan jy Garou die lied Belle hoor sing.  Dit kom uit die musiekspel Notre-Dame de Paris waar hy destyds die rol van Quasimodo gespeel het.  Ag-en-dertig miljoen ander het ook al geluister.  Dit help met gevoelens oor die Katedraal.   Vir my, is dit kartarsis.

 

 

 

Kyk ook op LoerToer

Suid-Poort, Seoel, 1.2.2018

Advertisements

Belle Époque argitektuur, Nice

 

Die derde in ‘n reeks van vier

As die Belle Époche geken is aan strukturele vernuwings, is dit ook vir bevrydende versiering geken.  Een van die versierings is die pilaster.

Pilasters, Le Royal

Pilasters, Negresco

Pilaster, Marie Reine

Die pilaster, reeds ekstensief in Barok gebruik, evoleer in die Belle Époque.  Let die verskille tussen die pilaster van Le Royal en die pilasters van die Negresco.  Balkonne het ook aandag gekry, veral met smeeysterontwerpe wat soms arts nouveaux was.

En dan die transformasie van die balkon, ‘n voorbeeld van Marie Reine, ‘n hotel op die Promenade des Anglais.

Die Belle Époque bring weer die vrouefiguur-as-stut in die argitektuur voor.  Die Engelse woord is caryatid. 

 

Boogvenster (bo links)
Vrouefiguur (middel onder)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hier sien jy hierdie prettige voorbeeld van die idioom – ‘n tweeverdieping Belle Époque dorpshuis met die vrouefiguur en ‘n interessante boogvenster.  (Dié gebou staan in strakke kontras met ‘n skoonlyn-déco gebou.)   Dié vrouefigure veral verleen sjarme aan die epog.

 

© Willem van der Walt

www.loertoer.wordpress.com

Les Semboules, Antibes

April, 2019

 

Bronne

Michel Steve : L’Architecture Belle Époque à Nice.  Demaistre, Nice. 1995.

Wikipedia Belle Époque

 

Beelde

My foto’s

 

Belle Epoque briewebus met die woord “Letter” wat nie Frans is nie.

 

 

 

Roger Bricoux

Hy was twintig jaar oud.  Hy was ‘n mooi man.  Hy was ‘n welbekende tjellis.  Hy het naamgemaak in Italië en Engeland, asook Frankryk waar hy gebore is.  Hy speel in die orkes by Monaco, waar sy vader die orkesleier was.

Toe kom ‘n wonderlike geleentheid — om te speel op die inwydingsvaart van die grootste skip wat ooit gebou is.  Hy en sewe ander musikante.

Die nag van die 14de April kom die skokkende bekendmaking — die skip sink.  Die verlammende ongeloof word sekerheid.  Die klein geselskap  tel hulle instrumente op — “om die passassiers te kalmeer”, word gesê — en hulle speel met ‘n toenemende besef dat dit hulle laaste sal wees.  Die musiek, volgens oorlewendes, was “Nader, my God, aan u” en “Abide with me”.   Die liggame is nooit gevind nie.

Daar is, te midde die triestigheid van hierdie geskiedenis, ‘n brutale ironie oor Bricoux vir my.   Ná die sink van die Titanic, is doodssertifikate uitgereik.  Vir een of ander rede het Bricoux se ouers in die Côte d’Azur nooit so ‘n dokument ontvang nie. In 1913 toe Frankryk begin mobiliseer, is Bricoux gesoek, nie gevind nie en as droster verklaar.   Dié toestand van sake duur tot die jaar 2000 toe die Association Française du Titanic sake reggestel het.

Die monument by Southampton, oorspronklik in 1913 geplaas, in die Tweede Wêreldoorlog gebombardeer en weer in 1945 herstel.  Bricoux se naam verskyn bo regs.

In hierdie somber geskiedenis, het ek al die gevoel gekry dat die sink van die Titanic was ‘n voorspooksel vir die dekades wat voorlê.  Teen 1933, skat die historici, is die lewensverlies in die 20ste-eeu meer as die res van die geskiedenis.  Die Tweede Wêreldoorlog het nog voorgelê.

Daar is stedelike legendes oor die Titanic.  Een van hulle was dat iemand het vooraf kwytgeraak dat nie eers God kon hierdie skip sink nie.  Dit lyk vir my dat ons die Faust-storie in hierdie Prometiese epog oor en weer herhaal.

© Willem van der Walt

www.loertoer.wordpress.com

Les Semboules, Antibes

15de April, 2019

 

Bron

 Titanic deur André Peyrégne.  Nous, Nice-Matin, Maart 2019.

 

Beelde

Nice-Matin

Wikipedia

My tekening  

 

Faust en die Titanic

Belle Époque argitektuur, Nice

 

Die tweede in ‘n reeks van vier

Westerse kultuur hernu van tyd tot tyd en die Belle Époque is ‘n voorbeeld.  Mme. Pompadour, die minnaar van Louis XV, vind die laat-Barok of Rococo oordadig, en taak haar argitekte om in Italië ‘n skoon lyn te loop soek.  Hulle keer met Neo-Klassisisme terug en dit word prominent vanaf die 1750s.  As boustyl het dit weerklanke tot diep in die 20ste-eeu.  Dit was die strakheid van dié idioom na 100 jaar wat die versierende element in Belle Époque bouontwerpe herroep het.

Dié kerk, St Jouan Baptiste, in die 19de-eeu opgerig, is ‘n voorbeeld van Neo-Klassisisme waarteen die Belle Époche reageer het.  Die naam Jouan is die Nice patois vir Jean.

Hier is ‘n 19de-eeuse gebou wat tussen die twee style staan.

Musée Massena is deur Tersling ontwerp en in 1899 gebou.  Dit word ook ingesluit in die Belle Époque, maar soos Michel Steve sê, dit is nie die beste voorbeeld nie.  Die geronde suilegang is seker waarop die status rus.  Die gebruik van die dubbel-suile bo die suilegang laat mens dink aan Palladio, die invloedryke Renaissance argitek.  Argitekte speel met die geskiedenis.

‘n Slangmotief handvatsel aan ‘n amfora in die Musée Massena-tuin.

Hotel Westminster

Hotel West End

Hotel Le Royal

Dié drie hotelle op die Promenade des Anglais, die strandfront van Nice, is in die Belle Époque gebou en toon wat Michel Steve die “hotel estetika” noem:  gee eer aan die idioom, maar pak soveel kamers as jy kan in die raamwerk.   As jy kyk na die name, is dit nie moeilik om te raai wie hulle teikenmark destyds was nie.

© Willem van der Walt

www.loertoer.wordpress.com

Les Semboules, Antibes

April, 2019

 

Bronne

Michel Steve : L’Architecture Belle Époque à Nice.  Demaistre, Nice. 1995.

Wikipedia Belle Époque

 

Beelde

My foto’s

 

 

 

 

Belle Époque argitektuur, Nice

 

Die eerste in ‘n reeks van vier

Dit was seker die vele Belle Époque geboue in Nice wat aangevoer het dat iemand in 1910 sou sê dit is die mooiste stad in Europa.  Dit maak die taak om daaroor te skryf uitdagend — vir dié wat gekwalifiseer is en vir dié, soos ek, wat ongekwalifiseerd is.

Hier is ‘n kykie na die versierende idioom wat Belle Époque genoem word, letterlik, die mooi epog.  Die styl floreer tussen die 1850s tot 1925.  Elders beperk historici dit tot 1914.  Dit was ‘n tydperk van optimisme, streeks vrede, wetenskaplike vooruitgang, kulturele vernuwing en inname van die kolonies.  Die naam van hierdie flambojante styl kon wel ontstaan he in teenwerking vir die afgryslikhede van die Eerste Wêreldoorlog.

Hier is die Negresco, seker die mees gesogte hotel in Nice en dié stad het ‘n geskiedenis van hotelle, 160 teen die einde van die 19de-eeu.  Dit is deur Niemann ontwerp en in 1912 opgerig.  Die koepel, ‘n weerklank van die Renaissance dom, is kenmerkend.  Die geronde hoekfront waar strate deursny, is ook kenmerkend.  Dié twee aspekte van die Negresco is, interessant genoeg, nie deur Niemann ontwerp nie, maar deur Gustav Eiffel (verwys Toring).

‘n Geronde hoekfront van ‘n gebou in Rue du Marechal Joffre.  Let die balkonne in die hoekfront.

‘n Juweel van ‘n gebou in die omgewing van Avenue Felix Faure.  Die balkonvensters is drieledig.

Die Crédit lyonnais (nee, dis nie ‘n tikfout nie; pols die Franse waarom daardie “l” klein is) was vir my een van die mees indrukwekkende geboue, met die ruim geronde fronthoek en glasdekking, bevredigend in die eenvoud.

© Willem van der Walt

www.loertoer.wordpress.com

Les Semboules, Antibes

Maart, 2019

 

Bronne

Michel Steve : L’Architecture Belle Époque à Nice.  Demaistre, Nice. 1995.

Paul Castella : Splendeurs de Nice.  Editions Gilletta, Nice. 1991.

Wikipedia Belle Époque

 

Beelde

My foto’s

 

 

 

 

Foto’s wat abstraksies wil word

Soos ek plekke deurdwaal, neem ek soms foto’s wat daarna na niks lyk nie.  Ander kere, foto’s wat, net soos hulle is, my verbaas, nie uit wat hulle beeld nie, maar bloot hoe hulle lyk.  ‘n Handvol van dié foto’s klim toe by my kamera uit en sê, Luister hier, ons is nou moeg om sommer net in die donker te lê.  Doen iets met ons.  Ons wil ‘n bietjie grênd wees, abstraksies of iets.  Oukei, dink ek, kan nie skade doen nie.  En hier is hulle.  Wat hulle was, sê ek aan die einde.

 

 

 

 

 

 

 

 

© Willem van der Walt

www.loertoer.wordpress.com

Les Semboules, Antibes

Maart, 2019

 

Beelde

• Plaveisel by die La Fontonne hospitaal
• Waterbottel
• Die trappe na my woonstel in Somerset-Wes. Die beeld is bietjie gedokter.
• Die plafon bo trappe, Museum vir Kontemporêre Kuns, Nice
• Soos (4).
• Krake in ‘n teerpad, wie weet waar. Ook gedokter.
• Keistene in Antibes se oudorp.
• Gang, Museum van Kontemporêre Kuns, Nice
• Kunswerk, Nice-lughawe.

 

Tempels in Suid-Korea

Die eerste in ‘n reeks van twee

Die tempels wat ek besoek het, het my tot denke en gevoel gestem.  Die Boeddhisme, lyk dit my, wil die geestelike en die estetiese as een ervaar.  Wat my ook opgeval het is, is dat die tempels klein ruimtes is, seker ‘n derde van die gemiddelde kerk.  Die ervaring van tempelbesoek vir die toegewydes sal dan altyd ‘n intieme ervaring wees.

Dié tempel is Mitasa, gebonde aan die Bisan-ri begrafplaas.  Die tempel word dan hoofsaaklik vir begrafnisse gebruik met ‘n ruimte vir twee, dalk drie, gesinne.  Mitasa is ‘n klooster van dertig nonne.  Van hulle mag die dienste waarneem.  Ek is dardie dag genooi om met die nonne die vegetariër noenmaal te eet, ‘n rare ervaring vir my.

Hierdie dubbelverdieping is die hooftempel van die Magoksa reeks, ‘n ongewone ontwerp vir ‘n tempel.  Ek het die voorreg gehad om dié historiese plek te besoek saam met ‘n kollega van my en haar man, altwee toegewyde Boeddhiste.

Hier is ‘n reeks tempels op die rivier.  Mens kan hulle amper kapelle noem.  Ek is gesê dat Magoksa is ‘n spreekwoord van verdraagsaamheid:  die splintergroepe in Boeddhisme is almal hier te vinde, selfs sjamanisme, die oervorm van die mens se geestelikheid.  Tog kon ek ‘n sweem afkeuring in my kollega se man se stemtoon agterkom toe hy dié dinge vir my noem.  Hy self was seker ‘n puris.

Hierdie gebou by Magoksa kry mens by die meeste tempels.  Dit is ‘n oop struktuur en word ‘n jong-ja  genoem.  As jy kyk, net regs van die onder deel van die boomstam sien jy die vorm van die Silla-klok wat die toegewydes roep.  Hier word die natuur en die geestelike een.

 

© Willem van der Walt

www.loertoer.wordpress.com

Les Semboules, Antibes

Maart, 2019

 

My foto’s

 

 Kyk ook

Magoksa 21.12.2016

Drie dae in ‘n tempel 1.5.2017

Bongeunsa 15.8.2018

Boeddha’s in Suid-Korea 25.7.2018

Die Silla-Klok 4.1.2019