‘n Besoek aan Spier – Die Mosaïk Kraal

Spier  –  Die Mosaïk Kraal

Tweede in ‘n reeks van drie

Daar is by Spier groot klem op die skep van mosaïke.  By die Mosaïk Kraal, daargestel deur Spier Arts Academy, is daar 25 werke te siene, seker die grootste opelug uitstalling van sy soort in die land.

Die omvang die werke is groot … vanaf realisme …

Lindile Maganya

Timothy Zantsi – skoolkinders

… tot abstraksie.

Ferdinand Kidd – abstraksie

Selvin November – abstraksie

Colijn Strijdom – abstraksie

Landskappe en natuurtonele

Karen Cronje

Maya LeMaitre – blare

Frans Coertse

Ekspressionisme

Lindile Maganya – figure

Kleur eksperimente

Frans Smit

Jill Trappier

‘n Verblydende ervaring …

 

Willem

www.loertoer.wordpress.com

Bridgewater, Somerset-Wes

Desember, 2019

 

My foto’s

Colijn Strydom

 

Met hartlike dank aan Graham Randall

‘n Besoek aan Spier

Die eerste in ‘n reeks van drie

Toe die Son Koning die laaste hand aan Versailles lê, toe is Spier, so 10 k’s van Stellenbosch, al vanaf 1692 gevestig. Die herehuis is in 1822 opgerig.  In die jaar 2019 – dit is nou Novembermaand – het ek Spier besoek.  Vir my, na die 15 jaar wat ek laas daar was, was dit ‘n openbaring.

Vryheidsklok

Na ‘n uur se rondloop by Spier op ‘n dag van reën en son was die rustelose skeppingsdrang in dié plek duidelik.  Die Vryheidsklok lui oor die verskillende geboue waar daar kunsmuseums, kuns in restourante en kunsateljees is.

Die landskapwerk aan die omgewing

Die landskapering by Spier is verstommend.  Daar is tussen die gebou en in meertjie massiewe olifantsrotse wat karakter verleen.

Die meeste geboue is nie histories nie, maar die simpatie vir die verlede is duidelik op so te sê elke steen, elke witkalk muur.  Ek het jare gelede die teater bygewoon waar ek ‘n stuk deur William Kentridge en die Handspring Puppets gedoen is.   Toe al het ek besef dat dié wat die moderne Spier beplan, ‘n groot visie vir die plek het.  En al is vergelykings soms ongewens, het ek nog nie van soortgelyke plase in die suide van Frankryk gehoor nie, van hulle middeleeus.

Daar is behoud van bome wat seker meer as drie honderd jaar oud is.

Die klem op kuns is, kan mens sê, ‘n tweede fase ná 1994 waar die eerste fase die daarstelling van museums oor die slawerny in ons geskiedenis was.  Ek meen Groot Constantia was die eerste.  Die nuwe benadering wat waarskynlik toeneem, is om die kinders van die buurt in veral kuns op te lei.  Vir my is dit  besielend om te sien.

Student in die mosaik-ateljee

Ateljee mosaik

 

Willem

www.loertoer.wordpress.com

Bridgewater, Somerset-Wes

November, 2019

 

My fotos

 

Draad bobbejaan, smouse mark

 

 

Opgedra aan Graham Randall, met hartlik dank

 

 

 

 

Tilman Riemenschneider – beeldhouer

Tilman Riemenschneider (1460-1531) word beskou as ‘n beeldhouer tussen die Goties en die Renaissance.  Hy het die meeste van sy lewe in gegoede omstandighede in Würzburg deurgebring, waar ek ook van sy werk gesien het. In sy tyd was daar groot aanvraag na sy werk d.w.s. altaarstukke en individuele beelde van heiliges, o.a.  Vir die volgende twee en ‘n half eeue is Riemenschneider se werk vergeet en word weer in die 19de-eeu waardeer. Teen die einde van sy lewe was daar die onderdrukking van ‘n opstand van landvolk en hy het so te sê alles verloor.

Self-portret

Hierdie figuur, as deel van ‘n altaarstuk, word beskou as ‘n self-portret.  Van sy werk is deur Protestante verinneweer, maar genoeg het oorgebly om sy naam onder the groot beeldhouers te onthou.

 

Die hande van Hl Sebastiaan

Steve Collins noem hom “’n groot meester van die noordelike Renaissance.  Sy werk is van die eerste en die beste om die oordoende ‘hemelwaartse’ klem in Middeleeuse kuns uit te daag, en werklike mense en hulle gevoelens op aarde uit te beeld.”

 

Hl Markus

Kenneth Clark skryf dat Riemenschneider se figure “verbeeld baie duidelik die karakter van die noordelike man aan die einde van die vyftiende eeu.  Eerstens, die erns van ‘n persoonlike piëteit, en tweedens, ‘n ernstige benadering tot die lewe self.”

#

Adam, 1493

Die styl van sy figure is kenmerkend.  Vir my is daar ‘n sagtheid, die lyne vloeiend en daar is amper ‘n deurlopende heimwee, selfs droefheid in die gelate.  Ek kan onthou dat in een figuur wat ek van naby kon sien, was daar klein gaatjies in die kopstuk van ‘n heilige van lindehout gebeeld.  Ek kon nie help wonder of dié insekte, nou sterk met doder bekamp, op daardie manier hulle heil so wou uitwerk nie.

Willem

www.loertoer.wordpress.com

Bridgewater, Somerset-Wes

November, 2019

 

Bronne

Wikipedia Tilman Riemenschneider

Steve Collins, “Tilman Riemenschneider”, Church Times

Kenneth Clark, “Civilisation”, BBC, 1969

 

Beelde

Die self-portret, Wikipedia

“Adam”, Clark: Civilisation

Die ander beelde het ek al van voor rekenaars algemeen geword het>  Ek het nie meer die bronne nie.

 

Hl Jakobus

 

Delphi – die naeltjie van die wêreld

Vir die ou-Grieke was Delphi die naeltjie van die wêreld, die punt waarvan hulle wysheid, hulle geestelikheid, hulle identiteit, vandaan gekom het.  Daar was die Orakel wat hulle aangemoedig het om wapens op te tel of vrede te maak, om dié persoon as leier in te stem of om daardie een te onttroon.  En dit is die Orakel wat die woorde Ken jouself aan die wêreld gegee het.  As mens vandag kyk, soos ek die voorreg gehad het, sien jy die standaard ruïnes — die amfiteater, die tempel, die tresoor.  En dan leer die jare jou wat die plek vir die Grieke beteken het.

Hier is die amfiteater en mens kan ‘n indruk kry van die dramatiese ligging van Delphi, tussen die kranse.  Ek het daardie trappe bestyg en my medereisigers het onder To be or not to be opgesê.  Die akoestiek was verbasend goed.

Die tresoor, Delphi

In ‘n ommesientjie leer mens geskiedenis in die ruines  –  ‘n gedeelte van die tresoor dra die naam Marsala, die naam van die kolonie wat in die sewende eeu voor Christus bewoon was  –  vandag is dit Marseille in Frankryk.

Ek is nie seker nie maar ek meen dat die gebou dalk ‘n kapel was.  Een van die beelde in die museum is die van Dionysus en dat mens hier die oorblyfsels van hulde aan hom sien.

Die museum was ‘n openbaring.  Die beroemdste beeld is die Voerman, ‘n strakke figuur met ‘n enigmatiese uitdrukking.

 

Van die ander figure het my weer laat wonder of die ou-Grieke nie dalk die toppunt van Westerse kuns bereik het nie, eerder as ons gevierde kunstenaars.

Beeld van ‘n filosoof

Beeld van onbekende man

 

Beeld van Dionysus

Ek was nogal verbaas om te hoor dat die beeld van Dionysus was, want elders (ek dink aan die beeld in Antibes) is die hartstogtelike aard van die kultus duidelik in die uitbeelding.  Hierdie beeld, amper sag en vroulik, is uiters gedemp.

Cleobis en Biton

Die twee figure waaraan ek altyd eerste dink, seker ses eeue voor Christus geskep, is amper Egipties in die styl.  Hulle bars met energie.  Weereens, besef mens dat die meeste kulture eers ontleners was.  Dalk is die Khoi-San van Suider Afrika die enigste oorspronklik kultuur in die wêreld.

Willem van der Walt

http://www.loertoer.wordpress.com

Bridgewater, Somerset-Wes

November, 2019

 

Bron en beelde

Alexander Romanos:  Delphi.  Athene, “Esperos” edition

 

Kyk ook

“Dionysus’ op http://www.loertoer.wordpress.com,  10.1.2017

 

 

Latere Romaanse Mosaike, St Marco, Venisie

Tweede in ‘n reeks van twee

Die styl van die latere mosaïke in die Katedraal is duidelik anders, meer komplex, die kleure meer subtiel en met ‘n groter klem op elegansie.  Dit is kleinlik om te sê die een is beter as die ander.  Vir my het altwee stadia van dié kunsvorm waarde en mens moet in ag neem dat Westerse kuns oor en weer vernuwing ondergaan het.  Vir my is dit ‘n groot deug.

Hier is die styl wat nader aan die Goties is en tog, af en   toe, skemer die vroeëre vorm van die Romaans deur. deur.  Die beelde is van verskillende gebeure in die Bybel.

Toring van Babel wat nog weerklanke met die vroeë Romaanse styl het

Hierdie beeld, kan mens amper sê, is ontleen van St Vitale in Ravenna, ‘n prinses wat tussen die Bybeltonele geëer word.

#  ‘n Besonderheid van twee matrose op die skuit wat, volgens legende, vir St Mark na Venesië toe gebring het – die energie van die vroeëre styl en met die verfyning van die opvolgende styl.

Christus wat Petrus sê van die verraaiing wat kom.  Die nuwe styl sou meer besonderheid in elke beeld bybring.  Die eenvoud is verby.

Judas in Getsemané.  Hier is die sofistikasie duidelik.  Die dissipelsgroep staan in kontras met die soldate, en sentraal, die Christus-figuur kalm, dog droef, wat seker die geskiedenis van die mens bepeins.  Vir my is dit ‘n buitegewone liefdevolle beeld.

Christus se Jerusalem-intog op die esel.  Die komposisie van hierdie beeld is vir my merkwaardig  –  drie groepe met drie gelate elk;  twee figure wat boomklim om Christus te kan sien;  die kinders wat kleding onder die perdagtige esel se hoewe plaas.  Daar is selfs in die uitdrukking van die esel ‘n stille intensiteit.  Interessant ook dat die kunstenaar dit nodig geag het om in eerlikheid die genetalia van die esel by te bring.  Na regs, is daar twee mense, een waarvan bitterlik op die ander se skouer ween, seker ‘n stelling oor wat sou gebeur. Weereens, is die uitdrukking van die Christus-gelaat vir my van die pragtigste in die geskiedenis van geweide kuns.

Willem

www.loertoer.wordpress.com

Bridgewater, Somerset-Wes

November, 2019

 

Beelde

Mosaïques de Saint-Marc a Venise.  Chefs-d’oevre de l’art, 196-

 

 

Romaanse mosaïke

Die eerste van twee

Van die interessantste mosaïke wat ek nog gesien het, is in St Marco in Venesië.  Net, mens moet onthou om jou verkyker saam te neem want die goed is soms teen die hoë gewelf van die dak.  Die mosaïke is oor die jare gedoen en mens kan die verskil in die style agterkom  —  die opvoedende eenvoud van die vroeë Romaans en die verfyning soos die Gotiese era nader.  Hier is vier voorbeelde uit die eersgenoemde.  Hulle verbeeld tonele uit Die Vloed.  Noag met die diere.  Hy lyk of hy stres kap.

Noag met die diere.  Hy lyk of hy stres kap.

St Marco, binne.  Die goue dele bo is waar jy die mosaike kan sien.

Drenkelinge in die Vloed.  Interessant dat een glimlag.

‘n Voël op karkas van ‘n drenkeling.  Vir wie wou hulle laat skrik?

Noag met die duif.

Willem

www.loertoer.wordpress.com

Bridgewater, Somerset-Wes

November, 2019

 

Beelde

Mosaïques de Saint-Marc a Venise [Chef-d’oevre de l’art, 196-]

 

 

Aardbewing, Nice, 1887 – die skrywer as getuie

Tweede in ‘n reeks van twee

Die tweede getuie, ook ‘n skrywer, was Guy de Maupassant (1850-1892), die Franse kortverhaal skrywer.  Die aand van die aardbewing in 1887 was dit amper per toeval dat hy in Antibes was, hy wat in sy seiljag die suidelike kus van Frankryk platgeseil het.

In die eerste sekondes van die skok, meen ek dat elke las uitmekaar pluk.  Maar in die toeneem van die rukke van my bed, in die krake van die mure, met die rondval van die meubels, besef ek ons word deur ‘n aardbewing oorval.  Hulle het geskryf dat die verskynsel ‘n voorloper gehad het, ‘n geweldige uitbarsting van die Mistral. … En die ander vreemde klanke het geklink asof hulle uit die angs mure kom, geruk tot hulle fondamente, dakbalke rondgestrooi, teëls opgestoot, sementvloere gekraak, steunklippe wat uitpeul, geboue wat begin tiep.

Dit lyk my hierdie bisarre verskynsel dompel ons in ‘n ongewone gevoel, nie kenmerkend van ongelukke nie, maar in die skerp sensasie van menslike magteloosheid.    In tye van oorlog, is daar krag; in tye van siekte, is daar genesing.  Teen die aardbewing is daar niks.  Hieroor is daar geen redenering nie.  Elke wese is ‘n lydende vlugteling; elke mens is bedreig, onder sy eie dak, onder sy eie bed – dié laaste twee, die ergste van hierdie aardekrisis.  Dit is onmoontlik om huis toe te gaan — jy’s ‘n wandelende dier, verlore, angsbevange, vlugtend en daar’s vars angs. 

 

Die twee swaar besnorde mans …  die toonaard van wat hulle skryf is anders, om die minste te sê.  Terwyl Nietzsche wil hê dat ons hom as buitegewoon aanskou (“asof ek ‘n bivak deursoek”), dring Maupassant die nagmerrie binne sodat ons die ekstreme aard van die ervaring in ons vlees kan aanvoel.

© Willem van der Walt

www.loertoer.wordpress.com

Les Semboules, Antibes

Oktober, 2019

 

Bronne

Nietzsche et Maupssant :  Témoins du Tremblement de Terre de 1887, deur André Peyrégne. #Nous, Nice-Matin, 4de Mei, 2019  

Wikipedia : Nietzsche, De Maupassant

 

Beelde

De Maupassant – wikipedia

My tekeninge

 

Kyk ook

Guy de Maupassant,  5.6.2019