Die Masker – meer as ‘n gelaat

Die oudste masker wat ons van weet, is die klip masker in die Museum van die Bybel en die Heilige Land, in Parys.  Daar word gesê dat dit 7000 jaar v.C. gemaak is en dan seker nie die eerste keer wat ‘n masker gebruik is nie.

Ek was as drama-onderwyser met maskers betrokke, asook die gebruik van maskers in terapeutiese kringe.  Veel is oor maskers geskryf, in ‘n Afrika verband asook ‘n wêreldverband. Wikipedia voorsien ‘n goeie inleiding.  Ek deel my ervaring van ‘n versameling maskers, funksioneel en ornamenteel, uit Wes-Afrika, wat ek by mense in Durban gesien het.  Ek offer enkele gedagtes daaroor.

Laat my ‘n bietjie antropologiese spekulasie toe.  Die gelaatstrekke van dié masker is vir my aantreklik, eerder as angswekkend, wat mens met die maskers uit sentraal-Afrika verwag.  Die mond is oop, wat kan dui op die vokalisering van die ritueeldraer en/of geestelike wese.  Die gestileerde verlenging van die hoof mag dui op die geestelike status van die draer.

Ek meen dat dié elegante masker verteenwoordig vroulike energie.  In sekere rituele in Wes-Afrika dui al die maskers vroulike energie aan en dit word deur mans vertolk.

Die gelaatstrekke en vorm van die hoof is gestileerd.  Die oë is wawyd oop; die mond is oop.  Dit kon ‘n masker gewees het wat hulle op ‘n stok gedra het.

Dit is moeilik om vas te stel of dié masker vroulik of manlike energie voorstel.  Die gravering op die masker is seker ritualisties.  Die blokke op die kop … ja, party dinge moet duister bly.

Die masker en beeldhouwerk van koppe in Wes-Afrika, lyk dit my, toon meermale ‘n kalme majesteit.  Hier is ‘n voorbeeld hiervan.

 

Wat vir ons speels voorkom, word seker met diepe erns gemaak.  Wat my hier interesseer, is die twee stelle oë.  Kyk die donker oë op die wêreld vanuit die nederryke?  Dit is maskers wat die Switser-Duitse kunstenaar Paul Klee inspireer het om Senecio te skilder.

Senecio van Paul Klee. 1922.

Dit is skaars nodig om te sê dat die kulture van Afrika is veel ouer as dié van Europa. Ek sê dit want dit lyk vir my of stilering in kuns makliker in ‘n ouer kultuur voorkom.  In die rotskuns van Afrika is die mensfigure sterk gestileerd, die dierfigure ongelooflik realisties.

 

© Willem van der Walt

www.loertoer.wordpress.com

Les Semboules, Antibes

Februarie, 2019

 

Bron

Wikipedia Masks

Met dank aan die Durban gesin van wie ek die naam verloor het.  

Beelde

Musée Bible en Terre Sainte

My foto’s

 

‘n Dier-mens masker uit die Ivoorkus

Sommer ‘n baie vreemde masker, amper ‘n karikatuur

 

 

 

Advertisements

Die Teëlskilder van Cheongju

Die stad van Cheongju is direk suid, so driekwartier se ry, van die dorpie waar ek klasgegee het en my Koreaanse kollega, mev. Kim, nooi my toe uit om Boeddha se verjaarsdag daar te gaan vier.  Dit was ‘n wonderlike dag met veel om oor te dink en te bewonder.  Ek het amper begin voel ek was by ‘n kerkbisaar, behalwe dat mense blomme by die voete van die beeld van die Boeddha gelos het.  Ek onthou die datum, die 12de Mei, seker ook, omdat dit my Ouma Lenie se verjaarsdag was.

Wat ek onthou, onder andere, was die teëlskilder wat ek daar ontmoet het.  Na my mening, was haar skilderye op teëls treffend en kleurvol.  Omdat ek min van Boeddhisme af weet, sou ek nie oor die betekenis van die beelde kon bespiegel nie.

Die hand hou die Agtvoudige Pad

 

Mev. Kim het as tolk opgetree, maar ek kon maar net vir haar sê haar werk was merkwaardig.  Sy self was ‘n beskeie, innerlike mens, toegewei aan haar geloof.  En ek meen dit kan nie maklik wees om op teëls te skilder nie.

Ek meen dat dié beeld van die baba Boeddha is, waar hy vanaf sy lotusblaartroon sy seën oor die wêreld spreek.

Dit is seker die beeld van die Sakyamuni Boeddha, die eerste Boeddha, want die term “boeddha” dui ook op ander geestelike leiers in die geskiedenis.  Mev. Kim en haar man het my ingelig dat Boeddhiste nie die Boeddha aanbid nie.

‘n Beeld van die draak in volle kleur

Die beeld is die lotusblom wat seën oor die wêreld uitspreek.

© Willem van der Walt

www.loertoer.wordpress.com

Les Semboules, Antibes

Februarie, 2019

 

My foto’s

 

Mev Kim (regs) en die skilder

Die teëlskilder van Cheongju

 

 

 

WOLKEKRABBERS,o.a., Seoel

Dit is merkwaardig dat, 30 jaar gelede, het Hangul, die Koreaanse taal, nie ‘n woord vir wolkekrabber gehad nie.  Vandag woon 80% van die bevolking in wolkekrabbers en die stede pronk met van die skeppendste geboue van dié aard ter wêreld.  Die argitektoniese revolusie in Suid-Korea is ongelooflik.  Ek deel van die geboue wat ek ervaar het.  Die ontwerpe is ikone van post-modernisme, met ‘n skoonheid wat kontrasteer met alles in die tradisies van die millennië.

Bankgeboue, een met ‘n kinkel, teen alle konvensies

Bankgebou, Jongnogu

Gebou met ongewone voorkoms, Myongdong

Gebou wat speel met tradisionele dakke, Myongdong

 

Reflekterende glas in ‘n teëlgebou, Myongdong

Hyundai, Seoel sentraal

Co-Ex, die ingang van ‘n winkelkompleks, Samseong

Nasionale Kulturele Museum, Ichon. Ontwerp op die sirkel-en-lyn motief.

Hyundai-gebou, Samseong. Let die swaard- en-skild motief

Wêreld Handelssentrum, Samseong

Van al die wolkekrabbers wat ek daar asook elders gesien het,  is hierdie een vir my die interessantste.  Dit is die Poskantoor-gebou, in die Stadsaalgebied van sentrale Seoel.  Dit is speels, sommer astrant.  As die begrip ‘n ritssluiter is, wonder mens wat dié argitek aan gedink het die aand voor hy hierdie ontwerp voorgelê het.

© Willem van der Walt

www.loertoer.wordpress.com

Les Semboules, Antibes

Februarie, 2019

 

My foto’s

 

Gebou, Wes-Seoel

Die tradisioneel en die moderne

J.C.E. Seeliger – argitek

Die eerste in ‘n reeks van twee

Dit is interessant hoe min mense weet wie die eerste Suid-Afrikaanse argitek was.  Ons reik na name soos Herbert Baker (Unie-Geboue, Groote Schuur, ens.), maar hy is in Kent gebore … J. Parker, H. Rowe-Rowe, F. Cherry. E. Simpkin, S. Stent … nie een van hulle is in Suid-Afrika gebore nie.  En so min van ons weet hiervan, want argitekte is dikwels onsigbaar en onerken.

Die jong Seelige

Sy naam was Johann Carl Ernst Seeliger, gebore aan Pruisies-Duitse immigrante wat oorspronklik na Australië oppad was.  Hulle vind toe dat hulle van al hulle besittings beroof is en los toe die probleem op om hulle in die Pêrel te vestig.  Die baba is kort na hulle aankoms gebore en is in 1863 in die Rietdak-kerk gedoop.  In sy laat-tienerjare het Seeliger die gevaarlike reis op ‘n klein boot Europa toe aangedurf.  In Berlyn, vir die volgende paar jaar, is hy as argitek opgelei voordat hy na Suid-Afrika teruggekeer het.  In die laat-19de-eeu het die stede van Suid-Afrika begin verander, grootliks na wat hulle vandag is.  Vir ‘n argitek was dit opwindende tye.

Keeromstr 10, Kaapstad.

Seeliger se magnum opus, in 1904 opgerig, is die gebou by Keeromstr. 10, Kaapstad sentraal, oorkant die Hooggeregshof.  Dié gebou, met sy klassieke jugendstil-ontwerp, was die tuiste van Die Burger vir dekades, tesame met ander media-agente.  Dit was ook waar Seeliger lewenslank sy kantoor en studio gehad het.

 

St Stephanskerk, Riebeeckplein, Kaapstad

Veel van wat hy gedoen het, is onbekend.  In 1902, is hy aangestel om die ingangsportaal van St. Stephanskerk, gebou in 1800 op Riebeecksplein, te renoveer.  Hy skep toe die voordeure en die syvensters in ‘n gotiese karakter om.  Die gebou is in 1965 as nasionale monument verklaar.

© Willem van der Walt

www.loertoer.wordpress.com

Les Semboules, Antibes

Februarie, 2019

 

Bronne en beelde

W.J.v.d.Walt:  Johann Carl Ernst Seeliger – noted architect –  artikel in Lantern, 1994.

Erkenning en dank aan verwyle juff. Anna Seeliger vir informasie en die foto’s uit die familie-argief.

Dank aan Joan Brokensha.  

St Stephanskerk – Mervyn Hector

 

 

 

J.C.E. Seeliger – argitek

Die tweede in ‘n reeks van twee

Seeliger is in Berlyn deur moderniste opgelei en hy was skeppend met sy ontwerpe.  Een van sy geboue is the Baumanns Biscuit fabriek in Nuwemarkstraat in Woodstock, wat ‘n betonspanning vertoon, revolusionêr in sy tyd.  Sy eie huis in Campstraat, Tuine, vertoon ‘n skuifdeur, seker die eerste van sy soort in die land en wat daarna standaard geword het.

Corporation Chambers, Groot Parade, Kaapstad

Ander geboue sluit in die Corporation Chambers op die Groot Parade, die Heritage-gebou op Groenmarkplein en die Hohenort in Constantia, waar die konferensiesaal na Seeliger vernoem word.   Daar is loon om te ontdek dat jou Viktoriaanse huis in Tamboerskloof, Kaapstad, deur Seeliger ontwerp is.

Heritage House, Groenmarkplein

Daar is geboue in die Kaapse Kolonie wat deur Seeliger ontwerp is, asook in Namibië, bewyse van die man se energie.

Paul Weiss-gebou, Luderitz

‘n Stoere man, het hy openbare lewe vermy, en stilweg sy monumentale merk op die stadskap van Kaapstad gelaat.  Hy is in 1938 oorlede.

Seeliger in sy later jare

© Willem van der Walt

www.loertoer.wordpress.com

Les Semboules, Antibes

Februarie, 2019

 

Bronne en beelde

W.J.v.d.Walt:  Johann Carl Ernst Seeliger – noted architect –  artikel in Lantern, 1994.

Erkenning en dank aan wyle juff. Anna Seeliger vir informasie en die foto’s uit die familie-argief.

Dank aan Joan Brokensha.  

 

 

 

 

 

Die vensters by Dubai-lughawe

Iemand (ek dink dit was Warhol) het gesê kuns is enige iets waarmee jy kan wegkom.  Ek het al groot kuns gesien en ek het al kuns gesien waarmee daar weggekom is.  In my geval, het ek nog nie weggekom met wat ek doen nie, as dit dui op verkope of kritiese prys.  Wat ek doen — dis nou ‘n grafiekprogram en my foto’s — gebeur met meer geluk as wysheid.  Ek deel beelde wat ek gemaak het met my foto’s van die vensters (hoofsaaklik) by Dubai-lughawe.  Jy kan my sê of ek daarmee wegkom.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

© Willem van der Walt

www.loertoer.wordpress.com

Les Semboules, Antibes

Februarie, 2019

 

My foto’s

 

 

 

 

 

 

 

Die beeld van die draak in Korea

Die wêreld is ‘n groot plek.  Die vele dinge wat ek in Korea ervaar het, het dit kragtig tuis gebring, eerder as ‘n vlietende gedagte.  Een van dié dinge was die algemeen-sigbare hakekruis wat my gewoonlik in die buik moker.  Ek het gou agtergekom dat (a) die simbool is omgekeer en is eeue oud, (b) dat hierdie simbool is nagenoeg universeel, en (c) dit dui op gesondheid in die Boeddhistiese geloof.  Nog een was die beeld van die draak.

In die Weste, hoef ons skaars te sê, is die beeld van die draak negatief:  die Griekse oorsprong van die woord is “die groot slang” (adder, serpent) en donker in ons geskiedenis vanaf Adam en Eva. St George oorwin die draak in vele Christelike beelde oor die eeue – die Goed oorwin die Bose.  In Suid-Afrika sal dit interessant wees om die rede vir die naam van ons hoogste gebergtes te weet – die Drakensberge.  Dalk is dit net die ontsag.

St George en die Draak, ets deur Corlin

In Korea is dit anders.  Dié kreatuur word postief gesien, as magtige koning.  Kinders veral, put genot in die voorstel van die draak, en selfs die optrede daarvan.  (Verwys Chinese Nuwe Jaarsfeeste waar die draak op straat nageboots word.)   Die skilderye van drake op tromme is draaikolke van kleur.

Die gelaatstrekke is grotesk, ja, maar die groteske word seker anders in Korea gesien as in die Weste.  Ek het dit veral ook agtergekom met die Jangseung, die groteske gelate wat op stompe uitgebeitel word en deel is van eeu-oue tradisies.  Met die voorstelling van drake is daar tog iets aantrekliks in die lynbevaarte gelaatstrekke.  Ek het net een stuk beeldhouwerk van ‘n draak gesien.  Dit was vir my treffend.

 

© Willem van der Walt

www.loertoer.wordpress.com

Les Semboules, Antibes

Januarie, 2019

 

Beelde

My foto’s

St George – magnoliabox.com 

    

Kyk ook op http://www.loertoer.wordpress.com

Jangseung – die kuns van die groteske  02/01/2014

 

Gestileerde Draak. Skildery op teël.